Pinezka czy pineska? Sprawdź poprawną pisownię

Zapewne, jeśli trafiliście na ten wpis, to poszukujecie odpowiedzi na pytanie dotyczące prawidłowej pisowni słowa - pineska czy pinezka? Na pierwszy rzut oka większość polonistów, szczególnie starszych bez chwili zawahania wybrałoby drugą pozycje - pinezka. Jednak nie wszystko, co z pozoru wydaje się oczywiste, jest takie również w rzeczywistości. Słowo, którego użyliśmy w tytule artykułu, jest poprawne w obu wersjach. Jednak nie było tak zawsze, ponieważ poloniści dopiero po długich dyskusjach, doszli do wniosku o dopuszczenie do norm ortograficznych obu pisowni. Co wpłynęło na ich decyzję? Jakie korzenie ma aktualnie znana nam wersja wyrazu? Na te i więcej pytań, wspólnie znajdziemy odpowiedzi. 

Pinezki czy pineski - zastosowanie i pochodzenie

Zastosowanie:

• Chyba nikomu nie trzeba przedstawiać, drobnego artykułu biurowego, jakim są pinezki. Ich zastosowanie jest szczególnie doceniane zarówno w wielu firmach i instytucjach, jak i środowisku domowym. Główną funkcją pineski jest mocowanie, przypinanie i wbijanie, dzięki ich pomocy jesteśmy w stanie powiesić w widocznym miejscu ważne dla nas informacje i notatki. 

Pochodzenie:

• Wiemy już, że zarówno forma pineska, jak i pinezka są uznawane za poprawne. Dlaczego nie było tak od razu i skąd ten wyraz wziął się w naszym języku? Za pierwszą poprawną formę uznawano jedynie słowo pinezka, a pineska była jedynie wersją fonetyczną. Co ciekawe rzeczownik, o którym mowa zapożyczyliśmy z języka francuskiego, w którym występuje on, jako punaise (wymowa: pinez). 

Pisownia:

• Jak widzicie, w słowie pinezka na pierwszy rzut oka mamy do czynienia z pożyczeniem fonetycznym, a nie graficznym. Oczywiście język polski jest znacznie bardziej skomplikowany i wyraz ten postanowiliśmy nieco urozmaicić o końcówkę -ka. Pinezka jest przedmiotem małych rozmiarów, więc mimowolnie go zdrobniliśmy. Szybko więc wyraz pinezka znalazł się w grupie wyrazów zapisywanych przez „z” jak chociażby słowo walizka, które swoją drogą również pochodzi z języka francuskiego (valise). Po wielu latach uznawania tylko jednej pisowni, jako poprawną, językowcy postanowili zmienić zdanie. Zaaprobowali w pisowni jej fonetyczne brzmienie pineska i dopuścili je do użytku.

Co skłoniło językowców do zmiany decyzji dotyczącej pisowni słowa pineska? 

Za główną przyczynę dodania słowa pineska do słownika poprawnej polszczyzny, przyjęło się stwierdzenie, że w języku polskim istnieje kilkadziesiąt rzeczowników o zakończeniu graficznym -ska (deska, kreska czy groteska). Co więcej, w dopełniaczu l. mn. wymowa pinesek prawie zawsze wygrywała z pinezek, choć po „z „ występuje samogłoska „e”, a tym samym nie dochodzi do jej ubezdźwięcznienia. Wiele osób jednak może powiedzieć: „chwila, ale co z takimi wyrazami jak walizka?” W tej sytuacji poloniści wstrzymali się z przyjęciem pisowni „waliska” jako prawidłową, ze względu na to, że funkcjonują w polszczyźnie wyrazy waliza i walizeczka. Gdyby walizkę zmieniono na waliskę, analogicznie musiałaby być walisa i waliseczka…